Ένα αφιέρωμα στο μοναδικό Fiat X1/9

ίσως η καλύτερη δημιουργία του Bertone

Υπάρχουν αυτοκίνητα που φτιάχτηκαν για να κάνουν εντύπωση. Υπάρχουν όμως και άλλα που απλώς έτυχε να το κάνουν. Το Fiat X1/9 ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Ένα μικρό, αθώο κουπέ που γεννήθηκε ως πρωτότυπο για τον Bertone, μεγάλωσε στα σχέδια του Marcello Gandini και, κάπως απρόσμενα, βρέθηκε να εκπροσωπεί την πιο έξυπνη πλευρά της ιταλικής αυτοκίνησης των ‘70s.

Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1972, αλλά δεν έμοιαζε με τίποτα από ό,τι κυκλοφορούσε τότε.Ούτε καν με Fiat. Το X1/9 έμοιαζε να έχει πέσει από το διάστημα, φτιαγμένο για έναν άλλο πλανήτη, όπου οι άνθρωποι οδηγούσαν αυτοκίνητα με το μοτέρ στο κέντρο και έκαναν απλώς άσκοπες βόλτες. Έτσι, για τη χαρά της οδήγησης.

Ο κινητήρας, αρχικά 1.3 λίτρα, αργότερα 1.5, βρισκόταν πίσω από τα καθίσματα, σε έναν χώρο τόσο καλά σχεδιασμένο που ολόκληρη η Miura του μεγάλου Feruccio Lamborghini θα ζήλευε. Το τιμόνι ήταν κοφτερό, το πλαίσιο ελαφρύ, και η ισορροπία του αυτοκινήτoy σχεδόν προκλητική. Δεν ήταν γρήγορο, Nόμιζες όμως ότι έτρεχες στην Μόντσα κάθε φορά που έμπαινες σε στροφή.

Και μετά υπήρχε και η αφαιρούμενη οροφή. Όχι κάμπριο, αλλά targa, για αυτούς που ξέρουν. Δύο κουμπιά και οδηγούσες κάτω από τον ήλιο, νιώθοντας τον αέρα στο πρόσωπο. Το roof panel χωρούσε τέλεια στο μπροστινό πορτμπαγκάζ. Το πίσω φιλοξενούσε τις αποσκευές. Ένα αυτοκίνητο με δύο χώρους αποσκευών, κεντρομήχανη διάταξη και σχεδιασμό Bertone. Και όλα αυτά σε τιμή Fiat.

Ήταν, δηλαδή, ένα μικρό θαύμα. Ένα αυτοκίνητο του λαού, προσιτό, με την ψυχή ενός supercar και το σώμα ενός εξαιρετικού σχεδιασμού.

Όμως, όπως κάθε τι αυθεντικά ιταλικό, έτσι και η X1/9 δεν μπορούσε να αποφύγει τις ιδιοτροπίες. Ηλεκτρικά με ιδιόρρυθμη συμπεριφορά, ανταλλακτικά που έψαχνες ατελείωτες ώρες και ημέρες. Και φυσικά η πανταχού παρούσα ιταλική σκουριά.

Κάποια στιγμή η Fiat αποφάσισε να παραδώσει την παραγωγή πλήρως στη Bertone, Εκείνη συνέχισε να φτιάχνει το αυτοκίνητο μέχρι τα τέλη των ’80s.

Κάπως έτσι, το X1/9 πέρασε από τη mainstream αυτοκίνηση στο cult. Αθόρυβα και “ιδιωτικά”. Το διάλεγες όχι γιατί ήταν το καλύτερο, αλλά γιατί καταλάβαινες κάτι που οι άλλοι δεν έβλεπαν. Ότι το σπορ αυτοκίνητο μπορεί να είναι και μικρό, και πρακτικό, και όμορφο, και χαμηλό, και φτηνό. Αρκεί να είναι ιταλικό. Αλλά συνήθως έτσι δεν μας κάνουν αυτά τα ιδιαίτερα αυτοκίνητα που αγαπήσαμε:

Σήμερα, αν δεις ένα από αυτά στο δρόμο, δύσκολα βέβαια, συνήθως θα το οδηγά ένας γκριζομάλλης με ίσως λίγο… περίεργο στυλ και βλέμμα που ξέρει. Ίσως να μην έχει air condition, μπορεί και να τρίζει, ίσως να βγάζει λίγο καπνό χωρίς λόγο. Αλλά όταν στρίψει, είναι σαν να λέει “είμαι ακόμη εδώ, για αυτούς που γνωρίζουν”.

Γράφει ο Γιώργος Ζιώγας